Międzynarodowe Centrum Kongresowe, Katowice

Międzynarodowe Centrum Kongresowe

W maju br. wręczono Nagrodę Roku 2015 za najlepszy zrealizowany obiekt architektoniczny w Polsce oraz Nagrodę SARP za najlepszy obiekt wzniesiony w 2015 roku ze środków publicznych. Do konkursu zgłoszono 81 realizacji, spośród których do finału zakwalifikowano 21.

Nagrodę Roku 2015 przyznano siedzibie Międzynarodowego Centrum Kongresowego (MCK) w Katowicach projektu JEMS Architekci.

Zdaniem jury „przemyślana, zaskakująca forma architektoniczna, jak i rozwiązania funkcjonalne, znakomicie wpisują się programowo i przestrzennie w sąsiedztwo ikony śląskiej architektury Hali Widowiskowo-Sportowej – sławnego Spodka, nie zakłócając jej formy i znaczącej dominacji architektonicznej.”

MCK znajduje się na zrewitalizowanych terenach poprzemysłowych w tzw. Strefie Kultury – obok znanego w całej Polsce katowickiego Spodka. Strefa Kultury to część Katowic rozciągająca się między alejami Korfantego i Roździeńskiego oraz ulicami Dobrowolskiego i Olimpijską, która przeszła w ostatnich latach gigantyczną przemianę. W miejscu dawnej kopalni Katowice powstały m.in. reprezentacyjne gmachy Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Muzeum Śląskiego. Łączne nakłady związane z inwestycjami w Strefie Kultury wyniosły ok. 1 mld zł.

Konkurs na gmach MCK w 2008 roku wygrała pracownia JEMS Architekci. To pierwszy projekt, jaki warszawska pracownia zrealizowała na Śląsku. Projektanci wspominają, jakim wyzwaniem było opracowanie bryły, która miała sąsiadować z jednym z najbardziej ikonicznych dzieł w polskiej architekturze, czyli Spodkiem, o którym Jerzy Szczepanik-Dzikowski mówił:

Był dla nas odniesieniem i rodzajem tej konkurencji, z którą konkurować nie wypada. Mocne formy architektoniczne stojące obok siebie dezawuują się nawzajem.

W wymogach konkursu zapisano, że nowy obiekt ma nie tylko szanować modernistyczne sąsiedztwo, ale powinien też w swojej bryle uwzględnić przebieg historycznej trasy, łączącej miasto z położoną na północny-wschód dzielnicą Bogucice.

Architekci zaproponowali wybudowanie prostego gmachu o kształcie prostopadłościanu, który przecięty został na dwie części nieregularną szczeliną. Jej układ odtwarza przebieg dawnej drogi na Bogucice, a jej wnętrze zamieniono w przestrzeń publiczną. Pochyłe ściany, dach oraz posadzkę owej szczeliny porosła trawa, przez co uskoki i stopnie obniżających się stopni budynku zamieniły się w wygodne miejsca do siedzenia, doskonałe do spotkań, wypoczynku i rekreacji. To rzadko spotykane w polskiej architekturze rozwiązanie, gdy fragment budynku zamienia się w teren rekreacyjny. Architekci nazwali to miejsce ”zieloną doliną”.

fot. Katarzyna Wielochowska

fot. Katarzyna Wielochowska

fot. Katarzyna Wielochowska

fot. Katarzyna Wielochowska

fot. Katarzyna Wielochowska

fot. Katarzyna Wielochowska

fot. Katarzyna Wielochowska

fot. Katarzyna Wielochowska

fot. Katarzyna Wielochowska

Zielone dachy ze schodami z czarnego betonu to wycinek całego założenia. Większą część bryły pokrywa czarna aluminiowa siatka cięto-ciągniona, której „woal” przykrył wszystkie otwory i okna, pozostawiając jedynie dwa szklane fragmenty z wejściami – jednym od strony placu przy Spodku, drugim zlokalizowanym po przeciwnej stronie. Siatka nadaje budynkowi jednolity i monolityczny charakter, a antracytowa barwa nasuwa skojarzenia z węglem – źródłem bogactwa regionu.

Urozmaicona geometria dachu od środka tworzy powyginane sklepienie, wykończone tą samą siatką, którą zastosowano na fasadach. Surowość wnętrz przełamano drewnem, którym wyłożono podłogi i dolne fragmenty ścian w części kongresowej.

Hol główny dzieli budynek na dwa segmenty. Południowy mieści część kongresową, w skład której wchodzą: audytorium, zespół sal konferencyjnych, dwupoziomowa restauracja i otwierająca się na plac sala bankietowa. Północne skrzydło to główna i największa sala MCK, ma 9 tys. m2 powierzchni i docelowo może ją wypełnić 9 tys. osób na miejscach siedzących lub 12 tys. na stojących. Można ją podzielić za pomocą przesuwanych ścian na trzy niezależne sekcje.

MCK jest przykładem połączenia architektury i topografii – rezultat przemyślanych modyfikacji bryły i terenu wokół niej. Dzięki tym zabiegom architektura zatraciła swoje wyraźne kontury i wydaje się rozpływać w przestrzeni. Tym samym rozbito skalę budynku, która groziła zbytnią dominacją w przestrzeni Strefy Kultury. Gmach MCK odczytywany jest jako subtelne echo hałd – antropologicznego krajobrazu Górnego Śląska. Warszawskim architektom udało się nie tylko wpisać w lokalny kontekst – uwzględnić sąsiedztwo Spodka i stworzyć w przestrzeni oś łączącą centrum Katowic z malowniczymi, acz zapomnianymi Bogucicami – ale i w kontekst symboliczny, duchowy regionu.

• Miejsce: Katowice, Polska
• Architekt: JEMS Architekci, Olgierd Jagiełło, Maciej Miłobędzki, Wojciech Kotecki, Paweł Majkusiak, Jacek Mroczkowski, Marcin Sadowski, Jerzy Szczepanik-Dzikowski
• Architektura krajobrazu: RS Architektura Krajobrazu, Dorota Rudawa, Patryk Zaręba
• Powierzchnia całkowita: 37 902 m2
• Projekt konkursowy: 2008-2010
• Realizacja: 2010-2015
• Koszt inwestycji: 393 mln PLN

źródło:

• www.jems.pl
• Form Follows Freedom